Πέμπτη 14 Ιανουαρίου 2010

Η συμφορά της Αϊτής, (συγ)κλόνισε και τον...Θεό!

Η ατέλεια της φύσης, η πιο πασιφανής διαπίστωση της ζωής. Αρκετοί είναι αυτοί που με ρωτούν για ποιο λόγο ασχολούμαι με τον τέλειο Θεό, αυτό το ευφυές κατασκεύασμα του ανθρώπου. Η απάντηση που δίνω είναι ότι ο ίδιος ο Θεός και η ζωή, με προκαλούν να ασχολούμαι μαζί του!

Η δυστυχία, σαν ένα ποτάμι ορμητικό πάντα έτοιμο να παρασύρει όποιον περάσει απ αυτό ή τύχει να βρεθεί στο διάβα του. Οι κάτοικοι της Αϊτής, βρέθηκαν στο έλεος της δύναμης της δυστυχίας μέσω ενός τρομακτικού σεισμού που ισοπέδωσε τα πάντα, κτίρια και ανθρώπους. Πληροφορίες φτάνουν στα διάφορα ΜΜΕ ότι ο αριθμός των θυμάτων ίσως πλησιάσει τις 100,000!

Ο ορισμός της υπερβολής του κακού, που ενυπάρχει στην φύση. Το μέγεθος του, η φρικαλεότητα του και γενικά η ύπαρξη αυτού προσδίδει έναν λόγο να απορρίψεις ότι ο δημιουργός των πραγμάτων και της ζωής, είναι παντοδύναμος και απείρως τέλειος! Ναι, μέσα σε όλα αυτά δοκιμάζεται η ιδέα του Θεού.

Ένα επιχείρημα που είναι αρχαίο, και που πολλές φορές δεν το αναφέρουμε καν, αλλά είναι το πιο καταφανές: Το κακό, ή μάλλον το μέγεθος του, η τεράστια αδικία του, δεν δικαιολογεί την ύπαρξη του Θεού ο οποίος ορίζεται ως παντοδύναμος ,φιλεύσπλαχνος, τέλειος και όλα τα άλλα που του προσδίδει η φαντασία μας. Το κακό στον κόσμο είναι γεγονός. Και δεν υπάρχει καμία δυσκολία στο να αναγνωριστεί απ όλους. Πρόβλημα, και μάλιστα τεράστιο αποτελεί για τους Θρήσκους και όχι για τους άθεους στους οποίους το κακό είναι ένα πρακτικό πρόβλημα και κάτι το καταφανές. Για τους θρήσκους όμως, χρήζει εξηγήσεως διότι η πανταχού παρουσία του έρχεται σε αντίθεση με τις τέλειες ανθρωπομορφικές ιδιότητες του Θεού!

Για ποιο λόγο θα έπρεπε η φύση να απαντά στις επιθυμίες μας, εφόσον είναι ολοφάνερο ότι δεν φτιάχτηκε για μας; Κάποιοι φιλόσοφοι αναρωτιούνται από που εκπηγάζει το κακό και το καλό, όπως λόγου χάρη ο Λαίμπνιτς εκφράζει το πρόβλημα αυτό στο έργο του Δοκίμια Θεοδικίας ως εξής: «Εάν υπάρχει Θεός, από πού προέρχεται το κακό; Εάν δεν υπάρχει από πού προέρχεται το καλό;»

Φαινομενικά τα ερωτήματα του έχουν το ίδιο βάρος. Όμως είναι προφανές πως αν σκεφτούμε λίγο περισσότερο θα διαπιστώσουμε ότι είναι πολύ ανίσχυρο επιχείρημα για τον Θεό. Μα, γνωρίζουμε ότι η αγάπη, η συμπόνια, ο έρωτας, οι ηδονές γενικά δικαιολογούνται απόλυτα από την ίδια την φύση, από το παρελθόν της. Όμως δεν συμβαίνει το ίδιο για το κακό το οποίο όπως εξήγησα δεν μπορεί να δώσει ικανοποιητική εξήγηση ότι υπάρχει ο Θεός.

Πολλοί είναι οι Θρήσκοι βέβαια, που προσπαθούν να αποδώσουν στον Θεό μία ιδιότυπη ιδιότητα κατά την οποία έφτιαξε τον άνθρωπο. Λένε ότι ο Θεός «εκκενώθηκε» κατά τη δημιουργία του όλου. Αυτό σημαίνει ότι έφτιαξε έναν κόσμο που είναι διαφορετικός από τον Θεό, δεν αποτελεί δηλαδή προέκταση του ίδιου αλλά μία απόσυρση του γι αυτό και δεν είναι τέλειος ο κόσμος όπως τον ίδιο τον δημιουργό του, αλλιώς τι νόημα θα είχε κατά τους Θεολόγους πάντα, θα ήμασταν όλοι μας Θεοί.

Ακόμα και αν δικαιολογείται η ύπαρξη του κακού στον κόσμο από την ανωτέρω εξήγηση των Θεολόγων, υπό την έννοια ότι αφού ο κόσμος δεν είναι ο Θεός, είναι ατελής και άρα υπάρχει το κακό. Κι όμως! Είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι το κακό δεν υπάρχει απλά αλλά είναι υπερβολικό, είναι τεράστιο και αχανές. Αυτό δεν μπορεί να εξηγηθεί από τις καθαρά θεωρητικές τοποθετήσεις διαφόρων Θεολόγων. Η φύση αντιθέτως μπορεί να εξηγήσει για ποιο λόγο υπάρχουν και το καλό και το κακό, και σ αυτήν βασιζόμαστε. Νομίζω πως ένας Θεός, θα μπορούσε να πετύχει καλύτερη αναλογία των δύο αυτών «δεδομένων» στον κόσμο.

Η κλασική θέση των θεολόγων ότι ο Θεός μας έδωσε ελευθερία για να επιλέξουμε τον δρόμο μας, εγείρει νέες απορίες και θα έλεγα πολλαπλασιάζει τα επιχειρήματα κατά του. Κατ αρχήν, με το να λέμε ότι μας έδωσε την ελευθερία να επιλέξουμε, έμμεσα εννοούμε ότι είμαστε πιο ελεύθεροι και από τον Θεό, αφού αυτός είναι τέλειος και αναγκαία μόνο καλός! Έπειτα, αν εξετάσουμε την ανθρωπότητα θα διαπιστώσουμε ότι ο πόνος, τα δεινά, η βία, η απληστία αλλά και η αδυναμία της είναι όλα σε υπερβολικό βαθμό και δε νομίζω πως κολακεύει τον δήθεν δημιουργό τους! Εκτός αυτού, υπάρχουν δυστυχίες που έρχονται χωρίς προειδοποίηση και χωρίς να είναι στο χέρι του ανθρώπου. Πως εξηγούνται αυτές με την παρουσία του Πανάγαθου Θεού; Οι αρρώστιες, οι ξαφνικές φυσικές καταστροφές όπως ο σεισμός, το τσουνάμι, ή ο καιρός που παίρνουν ζωές χιλιάδων ανθρώπων μέσα σε δευτερόλεπτα ακόμα και μικρών αθώων παιδιών!

Το κακό λοιπόν αναιρεί τον Θεό όμως όχι τον άνθρωπο. Εμείς αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να το αναγνωρίσουμε σε όλη του την έκταση και να το αντιμετωπίσουμε όσο βέβαια μας επιτρέπουν οι δυνάμεις μας. Επομένως, αυτός θα μπορούσε να ήταν ένας ορισμός για την ηθική, να αντιμαχόμαστε το κακό στον κόσμο.